Shëndetësi
Arsyet pse duhet të hani gështenja këtë sezonë
Ka shumë arsye që ta hamë gështenja, thonë nutricienët. Frutat aromatike me mbështjelles të fortë me ngjyrë kafe të errët janë burim i shkëlqyeshëm i mineraleve, vitaminave dhe fibrave, dhe përveç kësaj kanë me pak kalori dhe yndyra sesa frutat e tjera arrore.
Frutat arrore jane: arra, lajthia, bajamja dhe geshtenja. Geshtenja mund te jete e pjekur, e zier, ne forme te purese, ne torta, embelsira dhe salcat ekzotike per ushqime me mish.
Perplot me vitamine C
Shijen e shkelqyeshme e percjellin njekohesisht edhe vecorite e mira, te cilat jane treguar si shume te dobishme per shendet. Nga frutat e tjera arrore dallon, sepse ka nivel me te ulet te yndyrave, dhe eshte e vetmja qe permban vitaminen C.
Dietologet theksojne qe per dallim nga frutat e arres e te lajthise, perberesi kryesor i te cilave eshte vaji yndyror, perberesi kryesor i geshtenjes eshte niseshteja, e cila ne farerat e paperpunuara eshte rreth 44 per qind. Per shkak te sasise se madhe te niseshtese, nga geshtenja mund te perdoret mielli i cili me vete apo i perzier me miellin e dritherave mund te perdoret edhe per pergatitjen e bukeve dhe pjekurinave.
Ka shije te shkelqyeshme, me plot vitamina, minerale, eshte ushqyese, tretet lehte, e pershtatshme per ushqim te te moshuarve dhe te femijeve. Me gjashte deri 10 miligrame te fibrave te patretshme ne 100 grame, frutat aromatike me mbeshtjelles me ngjyre kafe te erret klasifikohen ne mesin e artikujve ushqimore me permbajtje me te madhe te ketyre substancave.
Geshtenja e pjekur ka vlere me te madhe ushqyese
Permban vitamina te grupit A, C dhe B dhe minerale te rendesishme, si kaliumi dhe fosfori, ne sasi me te vogel, kalcium, magnez, sulfur, klor, hekur, baker, dhe mangan. Meqenese geshtenja eshte e pasur me kalium, por nuk permban shume natrium, rekomandohet ne dieten e te semureve me crregullime te veshkave dhe te gjakut.
Geshtenja e pjekur ka vlere me te madhe energjike, sasi me te madhe te proteinave, yndyra, vitamina dhe sasi te dyfishte te karbohidrateve sesa kur eshte e pergatitur ne menyra te tjera. Permban vitaminen E dhe fitokimikalie, te cilat nuk gjenden ne geshtenjen e ziere. Ne anen tjeter, geshtenja e zier permban sasi me te madhe te substancave minerale.
Geshtenja me pak kalori
Ne krahasim me arrat, te cilat jane jashtezakonisht kalorike dhe ne 100 grame kane madje 691 kalori, geshtenja eshte mjaft dietale, me vetem 170 kalori ne porcionin me madhesi te njejte, cka do t’i befasoje ata te cilet u frikesohen kalorive te teperta. Per dallim nga e buta, geshtenja e eger nuk hahet per shkak te shijes jashtezakonisht te hidhur, por duke iu falenderuar efektit sherues perdoret ne prodhimet e preparateve farmaceutike, kryesisht per sherimin e semundjeve te venave.
Geshtenja eshte nje nga artikujt e pare ushqimore qe i ka ngrene njeriu dhe per kete ka deshmi arkeologjike. Botaniket geshtenjen e rendisin tek pemet, por per shkak te menyres dhe vendit te rritjes renditet edhe ne drunjte pyjore. Fruta e geshtenjes 53 per qind eshte uje, 3 grame proteina, 44 grame karbohidrate, ndersa perberesi kryesor eshte nishesteja, e cila eshte 44 per qind ne faren e pazier, sipas se ciles sasi eshte e ngjashme me pataten.
Geshtenja ne ushqim
Nga prodhimet e saj prodhohet edhe mielli, i cili i perzier me miellin e dritherave jep buke dhe pjekurina ushqyese. Mielli eshte i pasur me sasi te mjaftueshme te sheqerit qe krijohen ne fruten e thate. Fruta e geshtenjes eshte i pasur edhe me kalcium, kalium, ndersa permban dhe fosfor, hekur dhe shumicen e vitaminave B.
Geshtenja tretet lehte, ndersa proteinat qe i permban me vlere mund te krahasohen me kater per qind, aq sa ka ne ve. Mjalti i geshtenjes eshte shume mjekesor dhe ndihmon tek gastritisi, mbron melcine dhe i kontribuon qarkullimit me te mire. Frutat te cilat zihen apo piqen jane shume te shijshem, ndersa ekzistojne edhe si ushqime te pavarura apo pergatiten si pure, ne supa, si shtese e delikatesave dhe ushqimeve.
